Sprawozdanie z seminarium "Edukacja w cyfrowej erze: sztuczna inteligencja, media społecznościowe i wpływ algorytmów na dobrostan dzieci i młodzieży"

 

Informacje wstępne 

27 listopada 2024 r. odbyło się seminarium w formule online pt. Edukacja w cyfrowej erze: sztuczna inteligencja, media społecznościowe i wpływ algorytmów na dobrostan dzieci i młodzieży. Tematyka seminarium nawiązywała do dwóch podstawowych kierunków polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2024/2025 (pkt. 3 i pkt. 4). Wydarzenie było adresowane do nauczycieli, pedagogów i wszystkich osób zainteresowanych wyżej wymienioną tematyką.  

Podczas spotkania swoją wiedzą i doświadczeniem podzielili się ze słuchaczami: Piotr Szczepańczyk z Kujawsko-Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy, Ewa Domańska z Państwowego Instytutu Badawczego NASK, Jolanta Serocka-Kondej z Kujawsko-Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu. 

Przebieg seminarium 

Uczestnicy seminarium w imieniu organizatorów zostali przywitani przez Marcina Żyndę, dyrektora Biblioteki Pedagogicznej w Toruniu. Prowadzący zaprezentował prelegentów, podziękował im za przygotowanie wystąpień. Następnie oddał głos Piotrowi Szczepańczykowi, który wygłosił wykład Media społecznościowe a dzieci i młodzież. 

 

 

Wystąpienie Piotra Szczepańczyka Media społecznościowe a dzieci i młodzież. 

Prelegent swoje wystąpienie rozpoczął od pytania skierowanego do uczestników: Jaką gazetę drukowaną kupili w ostatnim roku? Pytanie to zachęciło do zastanowienia się nad zmianami w świecie mediów i przechodzeniem ich tradycyjnych form do wersji cyfrowej. Następnie Piotr Szczepańczyk przedstawił definicję mediów społecznościowych oraz zaprezentował ich rozwój na przestrzeni lat - od pierwszych komunikatorów, przez popularne aplikacje, takie jak Messenger, WhatsApp, Signal czy Telegram, aż po współczesne serwisy społecznościowe.  

W dalszej części wystąpienia prelegent zwrócił uwagę, że nauczyciele odgrywają kluczową rolę w przygotowaniu uczniów do przyszłych wyzwań, poprzez rozwijanie kompetencji miękkich, takich jak: współpraca, zarządzanie czasem i kreatywność. Jednym z głównych zadań jest przekazywanie dzieciom i młodzieży wartości, które pomogą im budować zdrowe relacje i rozumieć znaczenie świata rzeczywistego. Zachęcał by wspomagali uczniów w rozwijaniu umiejętności poprawności językowej, dykcji i kultury słowa w sieci. Przedstawił cenne wskazówki dotyczące nagrywania materiałów wideo do publikacji w mediach społecznościowych m.in. dbanie o jakość dźwięku i oświetlenia, unikanie dystraktorów w tle, czy też tworzenie chwytliwego wstępu. Na zakończenie prelegent zaproponował praktyczne pomysły na wykorzystanie mediów społecznościowych w pracy nauczyciela.  

Wystąpienie Ewy Domańskiej Wpływ algorytmów na emocje i rozwój społeczny dzieci i młodzieży  

Na początku swojego wystąpienia prelegentka krótko omówiła działalność NASK, która koncentruje się na rozwoju sieci teleinformatycznych w Polsce, poprawie ich efektywności i bezpieczeństwa, a także edukacji społecznej. Podkreśliła, że NASK odgrywa istotną rolę w promowaniu koncepcji społeczeństwa informacyjnego, jednocześnie skupiając się na ochronie dzieci i młodzieży przed zagrożeniami cyfrowymi. 

Następnie Ewa Domańska zaprezentowała wyniki badania Nastolatki 3.0 prowadzonego przez NASK. Zwróciła uwagę m.in. na średni wiek, kiedy dziecko otrzymuje swój pierwszy telefon, który wynosi obecnie 8 lat i 5 miesięcy, na czas jaki nastolatki spędzają średnio dziennie online. Wskazała najpopularniejsze platformy używane przez młodzież takie jak: Messenger, TikTok, YouTube, Instagram, Snapchat i Facebook oraz w jakim celu nastolatki korzystają z mediów społecznościowych m.in. do słuchania muzyki, kontaktowania się, grania w gry, przeglądania profili innych, dzielenia się swoim życiem. 

W dalszej części wystąpienia prelegentka wyjaśniła, czym są algorytmy oraz jak działają w wyszukiwarkach, serwisach streamingowych i mediach społecznościowych. Wymieniła skutki oddziaływania algorytmów na nastolatki oraz wpływ mediów społecznościowych na samoocenę i postrzeganie swojego ciała przez młodzież. Zwróciła uwagę, że wiele młodych osób odczuwa stres związany z oceną przez innych użytkowników, a także porównuje swój wygląd z osobami obserwowanymi w sieci. Te procesy mogą negatywnie wpływać na samoocenę oraz prowadzić do problemów emocjonalnych, takich jak niska akceptacja własnego ciała.  

Ewa Domańska na zakończenie podkreśliła konieczność współpracy rodziców i nauczycieli w kształtowaniu u młodzieży odpowiednich postaw wobec technologii. Wskazała na potrzebę: wzmacniania relacji offline, budowania zdrowej samooceny u młodzieży, edukacji w zakresie krytycznego myślenia i świadomego korzystania z internetu. 

Wystąpienie Jolanty Serockiej-Kondej Jak zwiększyć skuteczność personalizacji procesu nauczania dzięki Sztucznej Inteligencji?  

Prelegentka rozpoczęła wykład od omówienia Edukacji 4.0, która kładzie nacisk na rozwój kompetencji przyszłości, takich jak umiejętności twarde i miękkie oraz na personalizację procesu nauczania. Zwróciła uwagę, że w dobie globalizacji i postępu technologicznego edukacja musi dostosowywać się do zmieniających się potrzeb uczniów, wykorzystując nowoczesne technologie i narzędzia. Edukacja 4.0 wyróżnia się elastycznym podejściem do metod kształcenia, indywidualnym podejściem do uczniów oraz wykorzystaniem zdalnych i asynchronicznych form nauki. 

W dalszej części spotkania prowadząca omówiła rolę sztucznej inteligencji w edukacji. Wyjaśniła, jak wspiera ona nauczycieli w procesie nauczania, m.in. automatyzując powtarzalne zadania, poprawiając efektywność kształcenia oraz umożliwiając lepsze dostosowanie treści edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczniów. Jolanta Serocka-Kondej zaznaczyła, że personalizacja jest kluczowym elementem współczesnego nauczania, a sztuczna inteligencja otwiera nowe możliwości w tym obszarze. 

Kolejnym istotnym punktem wykładu było omówienie praktycznych zastosowań narzędzi opartych na modelach generatywnych, takich jak ChatGPT. Prowadząca wyjaśniła, jak skutecznie tworzyć tzw. prompty, czyli instrukcje dla narzędzi sztucznej inteligencji. Zaprezentowała, jak ważne jest precyzyjne określenie roli, celu oraz szczegółowych wytycznych dla systemu, aby uzyskać użyteczne i trafne odpowiedzi. Przytoczyła przykłady promptów wykorzystywanych w generowaniu informacji zwrotnych dla uczniów. Prelegentka podzieliła się również swoim doświadczeniem z tworzenia i wykorzystania modelu chatbota, który wspiera nauczycieli w procesie oceniania wspierającego. Narzędzie to automatycznie generuje indywidualne informacje zwrotne dla uczniów, oszczędzając czas i jednocześnie podnosząc jakość wsparcia dydaktycznego.  

Spotkanie zakończyło się sesją pytań i odpowiedzi, podczas której uczestnicy mogli zgłębić praktyczne aspekty wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji.  

Zakończenie wydarzenia   

Na zakończenie seminarium dyrektor Marcin Żynda podziękował prelegentom za ich niezwykle inspirujące wystąpienia, a uczestnikom wydarzenia za liczny udział i pozytywne opinie przekazywane na czacie w trakcie wystąpień.