Sprawozdanie z czwartego spotkania drugiego roku pracy sieci Edukacja matematyczna i nowe technologie sieć współpracy i samokształcenia

20 kwietnia 2017 r. w Bibliotece Pedagogicznej w Toruniu odbyło się spotkanie kończące drugi rok pracy sieci współpracy i samokształcenia Edukacja matematyczna i nowe technologie, przeznaczonej dla nauczycieli matematyki i informatyki wszystkich etapów edukacyjnych. Było to czwarte w roku szkolnym 2016/2017 spotkanie sieci, współorganizowanej przez Toruński Ośrodek Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli oraz Bibliotekę Pedagogiczną im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej w Toruniu.

W spotkaniu wzięło udział 14 osób – koordynator, moderatorzy oraz członkowie sieci. Uczestników spotkania, w imieniu organizatorów, powitała pani Barbara Szefler, koordynator sieci, doradczyni metodyczna matematyki szkół ponadgimnazjalnych. Przedstawiła plan bieżącego spotkania oraz tytuły dwu wystąpień przygotowanych na to spotkanie, a poświęconych kodowaniu i programowaniu na lekcjach matematyki oraz zastosowaniu gier w nauczaniu matematyki.

Pierwszą część zajęć poprowadziła pani Grażyna Szabłowicz-Zawadzka, doradczyni metodyczna informatyki Toruńskiego Ośrodka Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli, która przygotowała zajęcia Rozwój matematycznego i algorytmicznego myślenia – konkurs Bóbr i godzina kodowania. Głównymi punktami prelekcji były: metodyka nauczania programowania a rozwój myślenia, zadania algorytmiczne wykorzystane podczas konkursu BÓBR i stosowanie godziny kodowania na wszystkich etapach kształcenia.

Pani Grażyna Szabłowicz-Zawadzka zdefiniowała sposób, w jaki należy rozumieć powszechną naukę programowania/kodowania. Zasadnicze kwestie obejmują kolejno: problem, modele i pojęcia, algorytm i struktury danych, programowanie rozwiązania, testowanie. Dodatkowo stawia się na różnorodne formy aktywności (wizualne, słuchowe, kinestetyczne), ważne są też różnorodne środowiska wspomagające naukę rozwiązywania problemów. W tym kontekście istotne są też trzy zasadnicze strategie w myśleniu: algorytmiczna, heurystyczna oraz prób i błędów. Ważnym składnikiem kreatywności jest też myślenie abstrakcyjne: można wyróżnić kilka podstawowych faz w jego rozwoju (od 0-2 roku życia dziecka, od 2-7 roku życia, od 7-11 roku życia i od 12 roku życia wzwyż).

Następnie prelegentka przybliżyła uczestnikom ideę i ogólne zasady związane z konkursem z zakresu informatyki oraz technologii informacyjnej i komunikacyjnej Bóbr (zainicjowanego w 2004 roku na Litwie pod nazwą Bebras). Pani Grażyna Szabłowicz-Zawadzka przywołała przykłady konkretnych zadań konkursowych, uwzględniające poziom poznawczy dzieci i młodzieży na poszczególnym etapach edukacyjnych (szkoła podstawowa klasy 1-3, szkoła podstawowa klasy IV-VI, szkoła gimnazjalna, szkoła ponadgimnazjalna). Konkurs cieszy się dużą popularnością, angażuje się w niego z roku na rok coraz większa liczba uczniów, co sprzyja wymianie doświadczeń i wyrównywaniu szans edukacyjnych.

Kolejną, ciekawą inicjatywą jest międzynarodowy projekt Godzina kodowania, organizowany w ramach Tygodnia Edukacji Informatycznej (Computer Science Education Week) i adresowany do wszystkich uczniów na świecie. Można wziąć w nim udział przez cały rok, z każdego miejsca, posiadającego dostęp do internetu. Nie ma żadnych ograniczeń wiekowych, nie trzeba też posiadać doświadczenia w programowaniu. Godzina kodowania ma na celu rozwijanie umiejętności informatycznych, popularyzację informatyki wśród uczniów, integrację międzynarodową.

Na koniec wystąpienia pani Grażyna Szabłowicz-Zawadzka zaproponowała wartościową literaturę poszerzającą wymienione zagadnienia oraz adresy stron internetowych, zawierających przydatne informacje.

Po wysłuchanym wykładzie, uczestnicy spotkania, podczas kilkuminutowej przerwy, mogli zapoznać się z wybranym, nawiązującym do omawianej tematyki, księgozbiorem, przygotowanym przez panią Joannę Wosik, nauczyciela bibliotekarza z Wydziału Udostępniania Zbiorów Biblioteki Pedagogicznej w Toruniu. Lista przygotowanych pozycji została zaprezentowana poniżej, a także zamieszczona na stronie sieci Edukacja matematyczna i nowe technologie.

Drugą część zajęć poprowadziła pani Ewa Maria Sosna, doradczyni metodyczna matematyki szkół podstawowych, która w klarowny i obrazowy sposób przybliżyła zasady programowania bez komputera. Przywołała m.in. metody kodowania obrazów przy wykorzystaniu opisywania ich liczbą kratek niezapełnionych, zapełnionych, poczynając od lewego brzegu obrazu ku prawemu – wierszami. Zaproponowała również ćwiczenia w odkodowywaniu i zakodowywaniu obrazów. Materiały pomocne w pogłębieniu wiedzy z tego zakresu można znaleźć na stronie www.csunplugged.org.

Następnie prowadząca omówiła reguły poszerzenia kodowania za pomocą wierszy i kolumn na przykładzie obrazków logicznych. W ramach ćwiczeń, po przedstawieniu zasad kodowania, uczestnicy rozszyfrowali kilka prostych obrazków logicznych. Również do tego zagadnienia pani Ewa Maria Sosna zaproponowała wartościowe materiały instruktażowe, które zawiera strona www.wydawnictwologi.pl/logi-junior.

Istotną rolę gier edukacyjnych dostrzegano już od dawna, stosując je powszechnie w praktycznym nauczaniu wielu przedmiotów, obecnie zaś możliwości techniczne sprawiają, że gry poza walorem edukacyjnym, mogą być też atrakcyjne wizualnie i sensorycznie. Doskonałym przykładem pomysłowych i kreatywnych gier, rozwijających myślenie logiczne i umiejętności matematyczne okazały się zaprezentowane przez prowadzącą gry planszowe dla graczy w różnym wieku, np.: Uno, Blokus, Owce na wybiegu, Polowanie na robale, Budowanie zamku, Digit, Pentomino, Block 5, Rummikub, Dobble.

Zaciekawionym uczestnikom prowadząca poleciła kilka pozycji poszerzających wiedzę o zastosowaniu gier edukacyjnych, w tym interesującą książkę Pozwólmy dzieciom grać. O wykorzystaniu gier planszowych w edukacji matematycznej Renaty Kowalczuk i Małgorzaty Zambrowskiej.

Na zakończenie zajęć podsumowania działalności sieci w roku szkolnym 2016/2017 dokonała koordynator, pani Barbara Szefler, doradczyni metodyczna matematyki szkół ponadgimnazjalnych w TODMiDN. Przypomniała cele organizatorów i oczekiwania uczestników związane z funkcjonowaniem wspomnianej sieci. Wymieniła przeprowadzone w ramach pracy sieci warsztaty oraz prelegentów – zachęciła jednocześnie do zgłaszania propozycji, które mogłyby być zrealizowane w kolejnym roku szkolnym. Podziękowała wszystkim osobom, które przyczyniły się do pomyślnego przebiegu pracy sieci, życzyła również zgromadzonym zawodowych sukcesów oraz wakacyjnego wypoczynku oraz wzięcia udziału w kolejnym roku pracy sieci – spotkanie inaugurujące odbędzie się na początku roku szkolnego 2017/2018, prawdopodobnie w październiku. Termin i tematyka kolejnych warsztatów zostaną zamieszczone na stronie sieci Edukacja matematyczna i nowe technologie oraz przekazane uczestnikom za pomocą poczty elektronicznej.

Książki prezentowane na spotkaniu